तोत्तोचान.....मला आवडलेले मराठी पुस्तक 8/10/17

मला आवडलेलं पुस्तक....
संदिप रामचंद्र चव्हाण
8 ऑक्टोंबर 2017

"मुलांना शाळेत पाठवताना सगळ्यात खराब कपडे घालत जा"...असे एखाद्या शाळेचे मुख्याध्यापक म्हणाले तर आपण त्यांना वेडे ठरवू.
पण असे मुख्यद्यापक होते जपानमधील तोमोई शाळेचे....नाव.. सोसाकु कोबायाशी.

कपडे खराब असले, की मळण्याची किंवा फाटण्याची भीती नसते. कपडे मळण्याच्या किंवा फाटण्याच्या भीतीने मुलं न खेळणं त्यांना लज्जास्पद वाटायचं..

लेखिका तेत्सुको कुरोयानागी उर्फ तोत्तोचान यांच्या तोत्तोचान या बेस्ट सेलर पुस्तकात लेखिकेच्या आयुष्यातील लहानपणीच्या शाळेतील आठवणी आहेत.

तोत्तोचानला ज्या शाळेतून काढून टाकलं तिथे तिला रोज काहीतरी कारणाने शिक्षा होत असे...शाळेने काढून टाकलं होत ही गोष्ट तिला तिची आई 20 वर्षानंतर सांगते..जर तिला हे त्याच वेळी सांगितलं असत तर...तर कदाचित तिचं बालपण कोमेजून गेलं असतं... आपण कोणी वाईट मुलगी आहोत म्हणून शाळेने काढून टाकलं अस बालमनावर कोरल गेलं असत...कदाचित नंतर आवडलेली शाळा तिला आवडली नसती.

तोत्तोचान सारखी खोडकर लहान मुलगीसुद्धा समजून घेतली तर किती बदलू शकते हे या पुस्तकाचा सार आहे.

रेल्वेच्या डब्यात भरणारी शाळा 1937 ला चालू झाली व 1945 ला युद्धात जळून गेली. इतकं कमी आयुष्य लाभलेली शाळा जगाला आदर्श झाली.

मुलांचे ऐकून घेणारे शिक्षक-मुख्याध्यापक, खेळातून संतुलित आहार करायला लावणारे मुख्याध्यापक, रोज सर्वांचा डबा बघणारे व ज्याच्या डब्यात कमी खायला किंवा एकच पदार्थ असेल तर स्वतःच्या पत्नीला इतर पदार्थ द्यायला लावणारे मुख्याध्यापक, जेवताना रोज एका विद्यार्थ्यांला समोर येऊन बोलायला लावून सभाधिटपना गुण शिकवणारे, मुलांना इंट्रेस असेल तो विषय आधी शिकवायला तयार असणारे शिक्षक, रोज जेवनानंतर फिरायला घेऊन जाणारे शिक्षक, श्रमाची प्रतिष्ठा करणारी शाळा, अनुभवातून शिक्षण देणारी शाळा व शिक्षक, अगदी पोहायला सुद्धा शिकवणारे व नेणारे शिक्षक व शाळा, प्रत्येकाचे नाव झाडाला देऊन निसर्गप्रेमी बनवण्याचा केलेला प्रयत्न, भूतांची भीती घालवण्यासाठी स्मशानभूमीची सहल, संगीत कवायत हा नवीन प्रकार चालू करून व्यायाम व संगीत बद्दल आवड निर्माण करण्याचा उपक्रम, खेळाच्या स्पर्धेत नंबर येणाऱ्या मुलांना बक्षीस म्हणून भाज्या(गाजर, बिट, मुळा इ), शारीरिक अपंग मुलांचा आपल्या शरीराबद्दल असणारा न्यूनगंड दूर व्हावा अशा स्पर्धांच आयोजन करणे, अपंग मुलावर चुकून चुकीची कमेंट करणाऱ्या शिक्षिकेला झापणे, मुलांना शेतीचं शिक्षण द्यायसाठी खऱ्या शेतकऱ्यालाच शिक्षक म्हणून शाळेत आणणे, अगदी मुख्याध्यापक यांच्या मांडीवर, खांद्यावर बसण्याचे मुलांना असणारे स्वातंत्र्य..."तू खरोखरच चांगली मुलगी आहेस" असं बोलून लेखिकेला स्वतः बद्दल आत्मविश्वास देणे...आणि युद्धात डोळ्यासमोर नष्ट झालेली शाळा पाहून खचून न जाणारे मुख्यद्यापक...असे सगळे तुम्हाला भेटेल तोत्तोचान या पुस्तकात...

तोत्तोचान...
मूळ लेखिका-तेत्सुको कुरोयानागी
अनुवाद- चेतना सरदेशमुख-गोसावी
प्रकाशन- nbt. india
किंमत- 75 रु(मी घेतले त्या वेळी)
पृष्ठ संख्या-130